Bệnh trĩ là một căn bệnh vô cùng phổ biến và thường gặp sau tuổi 30, đặc biệt là ở những người làm việc văn phòng, tuy nhiên rất nhiều người bệnh lại âm thầm chịu đựng căn bệnh “khó nói” này. Vậy, bệnh trĩ là bệnh gì? Nguyên nhân và dấu hiệu của bệnh như thế nào? Mời quý vị và các bạn theo dõi bài viết dưới đây:
1. Bệnh trĩ là gì?
Bệnh trĩ là các bệnh của 1 hệ thống mạch máu từ tiểu động mạch, tĩnh mạch, thông nối động tĩnh mạch đến cơ trơn và mô liên kết được lót bởi lớp biểu mô bình thường của ống hậu môn. Đám rối tĩnh mạch nằm ở lớp dưới niêm được nâng đỡ bởi cấu trúc mô sợi đàn hồi. Tình trạng gia tăng áp lực thường xuyên như rặn đi cầu, kèm ứ máu liên tục sẽ dẫn đến phình giãn và tạo các búi trĩ vào trong lòng ống hậu môn. Đồng thời càng lớn tuổi, các cấu trúc mô liên kết nâng đỡ ngày càng bị suy yếu, các búi trĩ tụt dần ra khỏi lỗ hậu môn dẫn đến trĩ nội sa.
2. Phân loại bệnh trĩ
Bệnh trĩ nội: Bệnh trĩ nội là tình trạng búi trĩ hình thành trên bề mặt lớp niêm mạc bên trong ống hậu môn. Ở những thời gian đầu khởi phát thường không gây ra quá nhiều đau đớn cho người mắc phải và không thể quan sát bằng mắt thường, chỉ nhận biết khi bệnh lý trở nặng hoặc tiến hành thăm khám tại các cơ sở khám chữa bệnh.
Bệnh trĩ nội được chia thành 4 giai đoạn tương ứng với 4 cấp độ khác nhau:
- Cấp độ 1: Búi trĩ mới bắt đầu hình thành bên trong ống hậu môn. Có hiện tượng đau rát khi đi vệ sinh, kèm theo đó là những cơn ngứa ngáy nhẹ.
- Cấp độ 2: Người bệnh bắt đầu có cảm giác khó chịu nhiều hơn ở giai đoạn 1, đi cầu ra máu nhiều hơn. Đặc biệt là có cục thịt nhỏ lồi ra ngoài ống hậu môn khi cố gắng gồng mình khi đi cầu.
- Cấp độ 3: Búi trĩ sa ra ngoài ống hậu môn và không có khả năng co lên, người bệnh phải dùng tay để đẩy vào bên trong. Tình trạng đau đớn có thể tăng cao, đặc biệt là khi đi cầu hoặc ngồi trên ghế.
- Cấp độ 4: Búi trĩ hoàn toàn sa ra ngoài và không để đẩy vào bên trong ống hậu môn. Người bệnh luôn phải hứng chịu những cảm giác đau đớn và tình trạng chảy máu luôn xảy ra ngay cả khi bạn đứng hoặc ngồi.
Bệnh trĩ ngoại: Người bệnh có thể dễ dàng nhận biết bởi búi trĩ được hình thành và phát triển ở bên rìa hậu môn. Người bệnh có thể quan sát bằng mắt hoặc sờ nhẹ để cảm nhận kích thước của búi trĩ. Bệnh trĩ ngoại tuy ít gây ra tình trạng chảy máu nhưng lại mang nhiều cảm giác đau đớn, rát đặc biệt khi ngồi.
Tương tự như bệnh trĩ nội, bệnh trĩ ngoại cũng được chia thành 4 cấp độ với mức độ nguy hiểm tăng dần:
- Cấp độ 1: Là mức độ nhẹ nhất của bệnh trĩ ngoại. Khi đó kích thước của búi trĩ chỉ bằng hạt đậu, người bệnh có cảm giác hơi cộm cộm ở dưới hậu môn khi ngồi, một ít máu có thể xuất hiện khi đi đại tiện.
- Cấp độ 2: Các búi trĩ phát triển thành một cục to hơn so với cấp độ 1. Ở giai đoạn này, người bệnh sẽ hứng chịu nhiều cảm giác đau đớn hơn kèm theo đó là tình trạng rát, ngứa ngáy hậu môn. Búi trĩ to hơn và gây ra cảm giác vướng xíu kể cả khi đứng hoặc ngồi.
- Cấp độ 3: Búi trĩ bị sa ra ngoài hậu môn và làm tắc nghẽn. Do kích thước búi trĩ lớn nên dễ xảy ra tình trạng chảy máu khi đi đại tiện hoặc do cọ xát vào quần.
- Cấp độ 4: Búi trĩ hoàn toàn bị sa ra ngoài hậu môn, gây ra không ít cảm giác đau đớn cho người mắc phải. Nếu không được tiến hành điều trị nhanh chóng rất có khả năng mắc các bệnh đường hậu môn rất cao.
3. Nguyên nhân gây ra bệnh trĩ
- Táo bón, hoặc tiêu chảy làm tăng tần suất bệnh trĩ, rặn làm tăng áp lực lên các tĩnh mạch gây căng giãn và ứ máu.
- Chế độ ăn ít chất xơ, làm tăng tần suất bệnh trĩ
- Thừa cân và béo phì, làm gia tăng tần suất bệnh
- Gia tăng áp lực ổ bụng gặp trong những người thường xuyên lao động nặng như khuân vác, vận động viên cử tạ, quần vợt,…, đứng lâu, ngồi nhiều như thư ký, thợ may, nhân viên bán hàng làm gia tăng áp lực ổ bụng cản trở sự hồi lưu máu về tim đưa đến giãn tĩnh mạch hậu môn.
- U vùng tiểu khung bao gồm u đại trực tràng, u ở tử cung và thai nhiều tháng làm cản trở hồi lưu máu trở về tim gây giãn tĩnh mạch.
- Ngồi nhiều, ít vận động, đặc biệt là dân văn phòng
- Uống ít nước và hay uống nhiều rượu bia
4. Dấu hiệu của bệnh trĩ
Chảy máu không kèm đau trong quá trình đi tiểu tiện. Ban đầu có thể thấy một lượng kín đáo máu đỏ tươi trên giấy vệ sinh hoặc trong bồn cầu. Chảy máu là triệu chứng sớm nhất và thường gặp nhất. Về sau khi rặn nhiều thì máu chảy thành giọt hay thành tia. Nặng hơn là khi ngồi xổm cũng chảy máu.
Ngứa hoặc kích thích ở vùng hậu môn do dịch nhầy từ sự bài tiết của niêm mạc ống hậu môn.
Đau hoặc khó chịu, dao động từ không đau, đau ít đến rất đau do nứt hậu môn, tắc hoặc nghẹt.
Sưng vùng quanh hậu môn một khối nhô lên gần hậu môn, rát hoặc đau (có thể là huyết khối tại búi trĩ) Cảm giác nặng tức ở hậu môn, mót rặn.
Người bệnh có thể cảm thấy mệt mỏi, suy nhược do mất máu.
5. Cách điều trị bệnh trĩ
Với nền y học ngày càng hiện đại, bệnh trĩ có thể chữa khỏi với những phương pháp khác nhau, đó có thể là: Điều trị bệnh trĩ bằng thuốc Tây y
Điều trị bệnh trĩ bằng can thiệp ngoại khoa
Điều trị bệnh trĩ bằng ngoại khoa bao gồm các phương pháp sau:
- Thắt búi trĩ bằng dây thun
- Chích xơ mạch máu
- Phương pháp cắt trĩ bằng công nghệ Laser
- Phương pháp Longo
- Phương pháp khâu triệt mạch THD
- Phương pháp Milligan Morgan
- Phương pháp Ferguson
- Phương pháp White Head
6. Biện pháp phòng ngừa bệnh trĩ và làm giảm triệu chứng bệnh trĩ
Để ngăn ngừa trĩ và giảm triệu chứng trĩ, hãy làm theo các phương pháp sau:
- Ăn thực phẩm nhiều chất xơ. Ăn nhiều trái cây, rau củ và ngũ cốc nguyên cám ví dụ lúa mì, yến mạch, lúa mạch, ngô, gạo lứt, lúa mạch đen, kê,….
- Thêm chất xơ vào chế độ ăn uống từ từ để tránh xì hơi quá mức.
- Uống nhiều nước. Uống từ sáu đến tám ly nước và các chất lỏng khác (không phải rượu) mỗi ngày.
- Thay đổi tư thế làm việc: Không đứng hoặc ngồi quá lâu. Nên đi lại hoặc vận động nhẹ nhàng sau mỗi 45-60 phút để tăng cường sự lưu thông máu trong cơ thể.
- Tránh mang vác nặng: Để tránh tình trạng tăng áp lực lên ổ bụng, làm cản trợ sự lưu thông của máu. Áp lực kéo dài như vậy làm tăng nguy cơ mắc bệnh trĩ.
- Điều chỉnh thói quen đi vệ sinh: Nên tập thói quen đi vệ sinh vào một khung giờ cố định, 1 – 2 lần mỗi ngày.
- Không ngồi trên bồn vệ sinh quá lâu và không cố rặn quá nhanh: Điều này sẽ làm gia tăng áp lực lên vùng trực tràng, lâu ngày sẽ dẫn đến hình thành các búi trĩ.
- Vệ sinh sạch sẽ sau mỗi lần đi tiêu: Sử dụng giấy mềm hoặc nước để vệ sinh sạch sẽ.
